شیراز

شیراز مرکز استان فارس، پنجمین شهر پرجمعیت و بزرگ ایران است. این شهر در ارتفاع 1486 متری از سطح دریا قرار دارد و کوه‌های باباکوهی، دراک، بمو، سبزپوشان و چهل‌مقام از سمت شمال و غرب آن را در بر گرفته‌اند. اگرچه این شهر در یک دشت جنوبی قرار گرفته است اما به علت کوه‌های اطراف از هوای معتدلی برخوردار است. گرمترین ماه سال در شیراز تیر است با دمای 30 درجه و سردترین دی با دمای 5 درجه سانتی‌گراد. میانگین بارندگی سالانه در شیراز 337 میلی‌متر است. رودخانه‌های فصلی، رود کُر و چند سد، مهمترین منبع تامین آب این شهر زیبا هستند.
نام شیراز را بر الواح گلی عیلامی 2000 سال پیش از میلاد، تیرازیس نگاشته‌اند. وجود این کتیبه‌ها نشان می‌دهد که پیش از برپایی حکومت هخامنشیان در فارس، این منطقه متمدن بوده است. پژوهشگران معتقدند شیراز فعلی در کنار ویرانه‌های تیرازیس باستانی بنا شده است. بنا بر افسانه‌ها نام شیراز را از نام پسر سوم تهمورث گرفته‌اند. وجود شهری به نام شیراز از دوران ساسانی مُحرَز شده است. اما بعضی تاریخدانان مانند حمدلله مستوفی تجدید عمارت آن را به محمد، برادر حجاج یوسف، نسبت داده‌اند. شهرهایی چون اصطخر، پاسارگاد و تخت‌جمشید در جوار شیراز، نشان از حضور تمدن‌های بزرگ در این خطه می‌دهند. کوروش هخامنشی پایتخت خود را در پاسارگاد بنا کرد و داریوش کبیر و نوادگانش تخت‌جمشید را ساختند؛ جایی که مرکز بزرگترین امپراطوری جهان شد و حاکمان خراج‌گزار از سراسر ساتراپی‌ها به آنجا می‌آمدند تا دمی با شاه ایران ملاقات کنند. همچنین نام شیراز در مُهرهای دوره ساسانی ذکر شده است. پس از ورود اعراب به ایران، قلعه‌ای که اساس شیراز امروزی بوده است به مرکزی برای سپاهیان مسلمان تبدیل شد که از آنجا به سایر شهرهای ایران، از جمله اصطخر، لشکر کشیدند و سرانجام امپراطوری ساسانیان را به زانو درآوردند. این امر با مرگ یزدگرد سوم، آخرین شاه ساسانی، به دست آسیابانی در مرو تسریع شد. با ویران شدن اصطخر، شیراز اهمیتی دوچندان پیدا کرد. این شهر تا سده سوم هجری، یعنی تا زمانی که صفاریان برای مدتی آن را به پایتختی برگزیدند، مسجد جامع نداشت. در سده چهارم و پنجم آل‌بویه شیراز را پایتخت خود قرار دادند و بناهای بسیاری، از جمله مدارس، کاخ‌ها، مساجد، کانال آبرسانی از رود کُر و ...، در آن ساختند. آل‌بویه با اینکه شیعه بودند با زردشتیان شیراز که بسیار بودند، با مدارا و مهربانی رفتار می‌کردند. در دوره سه حکومت ترک غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان، شیراز هیچگاه به‌طور مستقیم زیر سلطه ایشان قرار نگرفت. در بیشتر این دوره اتابکان بر فارس حکم می‌رانند. با حمله مغولان و ویرانی بخش عظیمی از ایران، شیراز یکی از معدود شهرهایی بود که با درایت حاکمش، اتابک ابوبکربن‌سعد سلغری، از غارت در امان ماند. آخرین حکمران مستقل سلغری، اَبِش‌بنت‌سعد بود که به همسری پسر هلاکوخان، نوه چنگیز، درآمد و با مهریه خود که بخشیدن خراج فارس بود، بار دیگر این خطه را از تاخت‌وتاز مغولان نجات داد و بدین‌گونه سلسله اتابکان فارس در سال 685 منقرض شد. سال‌ها بعد هنگامی که تیمور گورکانی، که خود را از اخلاف چنگیز می‌دانست، به ایران حمله کرد، درایت شاه‌شجاع، فرماندار هنردوست فارس بود که با تسلیم و رضا در برابر تیمور، مردم این منطقه را از چنگال شیر نر خونخواره دیگری نجات داد. از اواسط دوره اتابکان تا دوره صفوی، شیراز یکی از اقطاب علمی، ادبی و هنری ایران بود. سعدی، حافظ، ملاصدرا و بسیاری دیگر از بزرگان ایران، از خاک مشک‌بوی شیراز برخاسته‌اند. صفویان در سال 909 هجری به این شهر دست یافتند و تمام اهل‌سنت به دستور شاه‌اسماعیل از دم تیغ گذشتند. در این دوره نیز بناهای بسیاری بر شهر افزوده شد. در دوره صفوی، با رواج بیش از پیش عرفان‌های مختلف، دو گروه از درویشان شهر شیراز را به دو قطب بدل کردند؛ پیروان شاه‌نعمت‌الله‌ولی و شیخ‌حیدر‌صفوی. با حمله افغان‌ها و کشتار عظیم اصفهان که به سقوط صفویان انجامید، شیراز نیز دستخوش تحول شد. سپاه افغان شیراز را پس از محاصره‌ای نه ماهه که باعث مرگ هزاران نفر از گرسنگی شد، فتح کردند. اما چندی بعد نادرشاه‌افشار شیراز و تمام ایران را از چنگ اشرف افغان، پسرعموی محمود افغان که بر اثر جنون در جوانی مرد، درآورد. در دوره افشاریان شیراز یک بار برعلیه نادر شورید که البته تاوان آن را نیز با محاصره، تسلیم و غارت و کشتاری نسبتاً وسیع پس داد. پس از نادر، کریم‌خان‌زند توانست امنیتی نسبی در ایران ایجاد کند. وی که خود را وکیل‌الرعایا می‌خواند، شیراز را پایتخت خود قرار داد. سلطنت طولانی و همراه با آرامش کریم‌خان که خود مردی نرم‌خو بود، باعث شد که ایران و بالاخص شیراز که پایتخت بود بسیار آباد شود. بناهای یادگار دوران حکومت زندیان همچنان گل سرسبد دیدنی‌های شیراز است. پس از کریم‌خان، خاندان زند با یکدیگر به جنگ و جدال پرداختند و باعث تضعیف این حکومت شدند. در همان حال، آقا‌محمدخان‌قاجار که پس از اسارتی محترمانه و طولانی، پس از مرگ کریم‌خان، از شیراز گریخته بود، به مرور لشکری بزرگ گرد آورد و شهرهای ایران را یکی پس از دیگری فتح کرد. او سپس با لطفعلی‌خان‌زند، آخرین شاهزاده زندیه و آخرین شمشیرزن بزرگ ایران، وارد جنگی نابرابر شد که به شکست خانِ زند انجامید. لطفعلی‌خانِ جوان و زیبارو به دستور شاه قاجار کور شد و پس از چندی در تهران مقتول گشت تا خاندان زند منقرض شوند. تا اواخر قاجار وضع شیراز تغییر زیادی نکرد. اما پس از پایان جنگ دوم جهانی و در دوران محمدرضا‌شاه، شیراز رو به پیشرفتی گسترده و سریع گذاشت. هتل‌ها، اماکن تفریحی، رستوران‌ها، سینماها، پارک‌ها و هرآنچه که برای شهری توریستی و جذاب لازم بود، در شیراز احداث شد. این توجه به وجه گردشگری شیراز تا امروز نیز ادامه دارد.
شیراز شهریست با امکاناتی گسترده. هتل، نخستین جایی است که یک مسافر به آن فکر می‌کند. در شیراز هتل‌های لوکسی چون هتل بزرگ شیراز، پارس، چمران، هما، زندیه و ... ساخته شده که دارای امکانات گسترده‌ای مانند رستوران‌ها، کافه‌ها، مجموعه‌های ورزشی، آبی و ... هستند و یک اقامت رویایی برای مهمانانشان می‌سازند. همچنین هتل‌های متعدد سه و دو ستاره با امکاناتی محدودتر اما مطلوب، خیال هر مسافری را از بابت اقامتگاه برطرف می‌کنند. همچنین اقامتگاه‌های بومگردی که اخیراً با رویکرد معرفی فرهنگ شهرها، شروع به کار کرده‌اند، گزینه‌های مناسبی برای سکونت هستند.
رستوران و خوردوخوراک نیز مورد مهم بعدیست که در سفر باید برایش فکری بکنید. رستوران‌های لوکسی مانند مجموعه رستوران‌های هتل بزرگ، رستوران هفت‌خوان که بخش‌های مختلف فست‌فود، سنتی، کافه، غذای بیرون‌بر، باربیکیو، ملل و بوفه را شامل می‌شود و برای تمام سلیقه‌ها غذا تهیه می‌کند، یا رستوران عمارت شاپوری که در عمارتی زیبا و قدیمی از عهد قاجار برپا شده است، از جمله رستوران‌های شیرازند.
خیال آدم از این دو مورد که راحت شد، به دنبال دیدنی‌ها می‌گردد. تخت‌جمشید، نقش‌رستم، پاسارگاد و اصطخر خارج از خود شیراز هستند و برای دیدنشان باید وقت گذاشت و یک روز را بیرون از شهر گذراند تا با این مظاهر شکوه ایران آشنا شد. سعدیه و حافظیه، آرامگاه شاعران بزرگ ایران، بارگاه شاهچراغ، برادر بزرگوار امام هشتم، مسجد، حمام و بازار وکیل، یادگاران کریم‌خان، ارگ کریم‌خان که به نوعی موزه نیز هست، نارنجستان قوام که بخشی از آن به موزه اختصاص دارد، باغ ارم شیراز که واقعاً بهشتی بر زمین است، مسجد نصیرالملک با پنجره‌های رنگیش و بسیاری دیدنی‌های دیگر در این شهر که شعر در هوایش موج می‌زند، منتظرند تا قصه‌های ناگفته سالهای دور را در گوش انسان زمزمه کنند.
شیراز تفرجگاه و پارک هم زیاد دارد. از پارک کنار دروازه قرآن بگیر تا پارک کوهستانی دراک که در دل کوه ساخته شده است، یا پارک آزادی که شهربازی بزرگ شیراز را در خود جای داده است یا پارک جنگلی پالایشگاه زرقان. علاوه بر این پارک آبی کوثر نیز برای کسانی که به هیجان ورزش‌های آبی علاقه‌مندند، جای جذابیست.
و اما خرید و سوغات به یادگار بردن. علاوه بر بازارهای سنتی و زیبایی مانند بازار وکیل و سرای مشیر، شیراز پر از مراکز خرید مدرن نیز هست. مجتمع تجاری خلیج‌فارس با 2500 واحد تجاری، رستوران‌ها و کافه‌ها، شهربازی سرپوشیده، سالن‌های سینما، بزرگترین سالن بولینگ و بیلیارد کشور، پارکینگی بزرگ و ... یکی از مراکز خرید مهم شهر است. مجتمع تجاری زیتون فارس در 12 طبقه و 450 واحد تجاری، رستوران و کافه، شهربازی و ...، مجتمع تجاری ستاره فارس در 9 طبقه و با امکاناتی گسترده، مجتمع تجاری سلطانیه و بسیاری مراکز خرید مدرن دیگر، تجربه خرید را برای شما آسان و دلچسب می‌کنند.
امروزه شیراز با 11 منطقه شهری، یک فرودگاه بین‌المللی، ایستگاه راه‌آهن مرکزی، پایانه‌های متعدد مسافربری، قطار شهری در حال ساخت، هتل‌ها و رستوران‌های فراوان برای تمام سلیقه‌ها و با امکانات متنوع، پارک‌ها و تفرجگاه‌های متعدد و آثار تاریخی و فرهنگی بی‌شمار، یکی از مهمترین قطب‌های گردشگری ایران است که سالانه نه تنها بسیاری از ایرانیان بلکه بسیاری از توریست‌های خارجی را نیز به خود جذب می‌کند. شیراز شهر شعر و شراب و یار است؛ دوستی می‌گفت در هوای شیراز که نفس بکشی، بوی بهارنارنج را که به ریه‌هایت فرو بدهی، ناگهان می‌بینی که شاعر شده‌ای.