در دهستان زیبای طرقبه مشهد، مجموعه روستاهایی با نام مایانات قرار دارند که به سه روستای مایان علیا، مایان وسطی و مایان سفلی تقسیم میشوند و کشف سنگ نگارهها در این مجموعه روستاها حکایت از تاریخ غنی این منطقه دارد.
روستای مایان سفلی در ارتفاع ۱۳۵۰ متری از سطح دریا؛ در غرب فلات تخته مایان در منطقهای کوهستانی قرار دارد که آب و هوای معتدلش سالانه مسافران زیادی را پذیراست.
معماری روستا در زمان قدیم بیشتر کاهگل و خشت بوده با خانههایی حیاط دار که تمام اتاقها به آن راه داشتند؛ همراه با تنور، انبار و طویله؛ اما رفته رفته آجر، چوب، آهن و سیمان نیز به معماری این روستا اضافه شده و بافت آن را بیشتر شبیه شهر کرده است.
روستای مایان سفلی طرقبه مشهد از شمال به زکریا، چشمه پونه و نه دره آب و برق و از جنوب به سربرج و تجر و مج و از شرق به چشمه سرخ منتهی میشود.
روستای مایان علیا طرقبه نیز در جنوب طرقبه با معماری پلکانی جلوه میکند که خروشیدن رودخانههایی از دامنهی کوه بینالود طبیعتی چشم نواز را برایش رقم زده و همچنین به این دلیل که از شاخههای فرعی جادهی ابریشم بوده، اهمیتی تاریخی دارد.
به هر صورت طبیعت بکر روستای مایان سفلی به ویژه در فصل پاییز که دره مایان مشهد را مانند یک نقاشی رنگ آمیزی میکند و همچنین مردم با صفای روستای مایان مشهد که هنوز با جمعیت کم، در محل زندگی خود باقی ماندهاند، میتواند نظر هر مسافر و گردشگری را برای بازدید از این مجموعه روستاهای بی نظیر مشهد جلب کند.